Is E 621 gevaarlijk?

E 621 is een wolf in schaapskleren en vaak verstopt aanwezig in ons eten. Maar is het ook een gezondheidsrisico?

E 621 (MSG) een verborgen gevaar?

​Is E 621, ook wel MSG (monosodiumglutamate), mononatriumglutamaat, ve-tsin of smaakversterker genoemd, gevaarlijk voor je gezondheid? Het is na aspartaam het meest controversiële additief in onze voeding. Een groot deel van de wetenschappelijke wereld, de voedingsindustrie en het voedingscentrum ziet geen problemen in het gebruik van dit additief. Zij zijn van mening dat het gebruik van E621, mits niet over gedoseerd, geen negatieve gezondheidseffecten heeft. Daarnaast is er een kleine groep wetenschappers die wel negatieve gezondheidseffecten heeft aangetoond, veel alternatieve geneeskundigen die E 621 als vergif bestempelen, een groeiende populatie mensen met intolerantie of allergie tegen E 621 en een groeiende maatschappelijke onrust over dit additief. In dit artikel probeer ik enige helderheid te verschaffen in alle feiten, inzichten en meningen hierover.
 
Wat is E 621 eigenlijk?
E 621 is een E-nummer. E-nummers zijn door de Europese Unie goedgekeurde additieven in voedingsmiddelen. Het voedingscentrum zegt hierover:
Additieven zijn toevoegingen aan voedingsmiddelen die bepaalde eigenschappen, zoals uiterlijk, kwaliteit en houdbaarheid verbeteren of behouden. Het zijn stoffen die op zichzelf geen voedingsmiddel zijn. Voorbeelden zijn kleurstoffen, smaakversterkers en conserveer- middelen. Additieven worden pas toegelaten als de hoeveelheid die nodig is, geen risico voor de gezondheid oplevert. Een additief dat veilig is bij normale inname krijgt een E-nummer.
 
E 621 is een smaakversterker en maakt onderdeel uit van de groep smaakversterkers (de E 600 nummers). Het molecuul mononatriumglutamaat bestaat uit een atoom natrium en het aminozuur glutaminezuur.
De werkzame stof is het aminozuur glutaminezuur en komt in E 621 en ook in de E nummers 622 t/m 625 voor. Het versterkt letterlijk de smaak van verschillende onderdelen van een voedingsmiddel. Daarnaast heeft het ook een eigen smaak. Die smaak wordt ook wel umami of ‘hartig’ genoemd. Inmiddels is het algemeen aanvaard en bewezen dat dit de 5de smaak is naast zoet, zout, bitter en zuur.
 
Het was de Japanner Kikune Ikeda die in 1908 voor het eerst zuiver mononatriumglutamaat isoleerde. Hij deed dit door bruin zeewier te drogen. Door de natuurlijke hoge concentraties kwam het zuivere mononatriumglutamaat als kristallen op het zeewier te liggen. Vanaf de jaren 50 van de vorige eeuw is men gestart met de industriële productie van deze smaakversterker. Zo wordt mononatriumglutamaat gewonnen uit gluten die gefermenteerd worden of uit restproducten van de suikerproductie. Het is vooral bekend geworden onder de naam ve-tsin.
 
Komt E 621 van nature voor in onze voeding?
E 621 of varianten die het aminozuur glutaminezuur bevatten komen van nature in veel producten voor, zoals bijvoorbeeld in oude kaas, bouillon, gedroogde tonijn en gedroogd vlees, sojasaus en Thaise vissaus, tomaten en paddenstoelen. Het zit ook in moedermelk en het maakt onderdeel als aminozuur onderdeel uit van ons hele lichaam.
 
E 621 een onschuldig additief?
E 621 lijkt op het eerste gezicht een onschuldig additief dat van nature in onze voeding en ons lichaam voor komt. Het heeft een aantal positieve smaakversterkende eigenschappen die de voedingsindustrie graag gebruikt om ons smaakvolle voedingsmiddelen voor te zetten, waardoor wij hun producten meer waarderen. Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de eventuele schadelijke effecten van deze stof, maar tot op heden zijn hier geen gezondheidsrisico’s uit naar voren gekomen. De onderzoeken die wel kritisch zijn over de gevolgen van E 621 in onze voeding worden over het algemeen gezien als onvoldoende wetenschappelijk.
 
Hoe weet ik of een product E621 bevat?
Het is erg lastig om te weten of een product E 621 (of een van zijn broertjes) bevat. Aangezien MSG een natuurlijke herkomst kan hebben mogen fabrikanten van levensmiddelen de stof onder heel veel namen vermelden op de ingrediëntenlijst op de verpakking van een product. In het boekje “wat zit er in uw eten” van Corinne Gouget wordt de volgende opsomming gegeven die ik heb overgenomen:
Synoniemen voor E 621: Mononatriumglutamaat, glutamaat, glutaminezuur, plantaardige gehydrogeneerde oliën en vetten, gehydrogeneerde eiwitten, gelatine, calcium of natriumcaseinaat, toegevoegde gist, gistextract, en sommige maïsoliën.
Met de volgende benaming wordt meestal E 621 bedoeld: moutextracten voor voedingsdoeleinden, bouillons, moutaroma’s, kunstmatige aroma’s, natuurlijke aroma’s, specerijenextracten, eiwitten uit tarwe, overige kruiden of specerijen, maltodextrine, sojasaus en nog wel een paar andere.
Kortom, er zijn heel veel aanduidingen op verpakkingen van levensmiddelen waaronder E 621 schuil kan gaan. Ik daag je uit om naar je voorraadkast te lopen en er 5 producten uit te halen waar een van deze stoffen niet op vermeld staat. Best lastig. Het zit in bijna alle soepen, sauzen, chips, kant en klaar maaltijden, dressings, maar ook steeds vaker in zoete producten zoals koekjes en snoepjes.
 
 
Als het gaat om gezondheidsrisico’s is het niet altijd raadzaam te wachten totdat er wetenschappelijk consensus over bereikt is. Om een populistische vergelijking te maken: Als premier Rutte op een persconferentie zegt dat er wel aanwijzingen zijn voor terroristische aanslagen, maar er nog geen concreet bewijs is dat dit ook echt gaat gebeuren, zal iedereen toch verwachten dat er actie ondernomen wordt. Dit vinden we logisch. Voor dit soort logica is in de medisch wetenschappelijke wereld weinig ruimte. Dat vind ik jammer, omdat er mijn inziens wel aanwijzingen zijn die een aanpassing in het beleid rondom E 621 verantwoorden.
Ik zie liever dat de voor- en tegenstanders van E 621 samenwerken dan dat beide partijen om het hardst roepen dat ze gelijk hebben.
Zo is het ook niet raadzaam om al het wetenschappelijk onderzoek dat door de industrie gefinancierd wordt over E 621 af te doen als gekocht onderzoek dat bewust naar een bepaald resultaat toewerkt wat voordelig is voor degene die het onderzoek financiert. Maar door dit kritische artikel te schrijven probeer ik de balans in het debat te herstellen.
 
Ik gebruik voor mijn artikelen mijn eigen gezond verstand en mijn kennis van voeding, gecombineerd met een visie over gezond eten. Daarnaast lees ik veel vakliteratuur over voeding en zoek ik informatie op internet. Ik maak mijn eigen afwegingen over wat relevant is en niet.
 
Conclusie
Is E 621 een verborgen gevaar? Ja, ik denk van wel. Er zijn genoeg aanwijzingen om dit additief te vermijden zonder dat er (al) voldoende wetenschappelijk bewijs is die deze visie ondersteunt.  De hoeveelheid E 621 die we vandaag de dag binnen kunnen krijgen is veel groter geworden in vergelijking met een dieet met alleen glutaminezuur dat van nature in onze voeding voorkomt.  Ook de herkomst van E 621 speelt een grote rol. Over verschil tussen natuurlijk en fabrieks- E621 is nog onvoldoende bekend. Er zijn mensen die serieuze klachten hebben (acuut of chronisch), die verdwijnen als er geen E 621 meer in hun voeding voorkomt. Ik denk dat E 621 risico’s met zich mee brengt voor onze gezondheid, overigens niet voor iedereen in gelijke mate, maar dat er voldoende reden is voor voorzichtigheid.
 
Advies
Als je gezond eet met veel verse producten die je zelf klaarmaakt en een aantal smaakmakers die een hoog gehalte met E 621 hebben weglaat, zoals kant en klaar maaltijden, bouillonblokjes, soepen, sausjes, chips, en dergelijke, krijg je al veel minder E 621 binnen. Ik denk dat het eten van normale hoeveelheden E 621 van natuurlijke oorsprong weinig kwaad kan. Voor diegenen met allergie of intolerantie is het wel zaak om E 621 zoveel mogelijk te vermijden. Dit is lastig omdat het in zoveel vormen voorkomt in onze voeding. Ik verwijs graag naar mijn artikel ‘Wat is gezonde voeding?’ voor verder informatie over gezond eten.
 
 

 

Is E 621 gevaarlijk voor de gezondheid?
Wat is nu eigenlijk het probleem met dit natuurlijke smaakwondertje waar de levensmiddelen industrie zo dankbaar gebruik van maakt?  Het grootste deel van de wetenschappelijke wereld deel, de industrie en het voedingscentrum stellen dat E 621 ongevaarlijk is. Dit is een eenzijdige stelling en ziet een aantal belangrijke zaken over het hoofd of worden als irrelevant en niet wetenschappelijk terzijde geschoven. Daarnaast is er een groeiende groep bezorgde burgers, bloggers en wetenschappers die elke gelegenheid aangrijpen om moord en brand te roepen over dit smaakwondertje dat onze gezondheid veel schade toebrengt. Om wegwijs te worden in alle meningen en bewijzen de volgende opsomming:

• Glutaminezuur, de werkzame stof in E 621 komt van nature voor in onze voeding. Dit is altijd zo geweest en zal waarschijnlijk ook zo blijven. De hartige smaak wordt door ons zeer gewaardeerd. Dit heeft in het verleden nooit voor problemen gezorgd en is naar mijn mening ook nu niet schadelijk;
• De mate waarin E 621 inmiddels in onze voedingspatroon voorkomt is de afgelopen halve eeuw sterk toegenomen. Het wordt in toenemende mate en op veel manieren aan een groot aantal voedingsmiddelen toegevoegd door de levensmiddelen industrie;
• E621 stimuleert je smaakpapillen, waardoor je meer gaat eten. Deze producten worden daardoor beter verkocht en stijgt het verbruik van E 621. De industrie wordt dus beloond voor het toevoegen van E 621. Meer omzet, dus meer winst. Het is niet in het belang van de levensmiddelenindustrie om het gebruik van E 621 aan banden te leggen om de simpele reden dat dit geld kost. Sterker nog, het is economisch rendabel om te investeren in onderzoek dat aantoont dat het gebruik van E 621 onschuldig is en geen nadelige gezondheidseffecten heeft;
• Wetenschappelijk onderzoek is duur, vandaar dat het inmiddels gebruikelijk is dat wetenschappelijk onderzoek betaald wordt door stakeholders. Stakeholders zijn belanghebbenden die baat hebben bij het onderzoek. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de industrie of de overheid. Het nadelige effect hiervan is dat deze stakeholders invloed hebben op de manier waarop het onderzoek wordt uitgevoerd en soms op voorhand een gewenste uitkomst van het onderzoek opleggen. Bekende voorbeelden hiervan zijn de wetenschappelijke onderzoeken die in het verleden hebben aangetoond dat roken geen gezondheidsrisico’s met zich mee brengt, asbest niet kankerverwekkend is en meer recent de onderzoeken die geen gezondheidsrisico’s zien in het gebruik van chroom-6 verf bij defensie. Op dit moment is er een grote lobby van de pesticiden industrie gaande die met wetenschappelijke onderzoeken, die ze zelf betalen, aantonen dat de grootschalige bijensterfte niets te maken heeft met het gebruik van landbouwgif.  Het zal mij niets verbazen als ook deze wetenschappelijke onderzoeken onjuist blijken te zijn. Het merendeel van het wetenschappelijk onderzoek naar de gezondheidseffecten van E 621 is gefinancierd door de levensmiddelen industrie. Hoewel het algemeen bekend is dat dit ook voor het onderzoek naar E 621 geldt, zijn deze onderzoeken vaak bepalend in de discussie omtrent de veiligheid van de consumptie van E 621.
• Glutaminezuur komt voor in verschillende vormen. Er is een eindeloze lijst met namen die op de verpakkingen van voedingsmiddelen staan die kunnen wijzen op de toevoeging van glutaminezuur. Gezuiverd natriummonoglutaminaat is een E-nummer. Dit betekent dat het vermeld moet staan op de verpakking en gedoseerd moeten worden conform de geldende regels. Gistextract dat voornamelijk uit glutaminezuur bestaat is daarentegen geen E-nummer en daarom gelden daar dus ook andere regels voor.  Hierdoor is het moeilijk te achterhalen of de hoeveelheid E 621 die we dagelijks binnen krijgen wel voldoet aan de richtlijnen die opgesteld zijn voor E 621;
• Het is een feit dat er een steeds groter wordende groep mensen is die een intolerantie heeft voor E 621. Zij lopen vaak langdurig rond met klachten, voordat zij erachter komen dat E 621 de oorzaak van hun probleem is (bij een intolerantie raakt het lichaam fysiologisch langzaam maar structureel uit balans);
• Een klein deel van de bevolking heeft een allergie tegen E 621. Zij krijgen direct na het eten van E 621 last van benauwdheid, hartkloppingen, hoge bloeddruk, zweten en hoofdpijn. Dit effect wordt ook wel het Chinees restaurant syndroom genoemd (bij een allergie wordt het immuunsysteem direct geactiveerd);
• E 621 verstoord onze hormoon huishouding. Het eten van E 621 remt de aanmaak van het verzadigingshormoon leptine. Leptine vertelt de hersenen wanneer we verzadigd zijn. Doordat we minder leptine aanmaken gaan we meer eten en dat is precies wat de levensmiddelenindustrie graag ziet;
• Ik zie regelmatig in de supermarkt verpakkingen voorbij komen met daarop de woorden: zonder smaakversterkers of 100 % natuurlijke ingrediënten. Dit wekt de suggestie dat er geen E 621 in zit. Niets is minder waar. Onder de eerder genoemde schuilnamen zoals gistextract blijkt dan toch de smaakversterker aanwezig te zijn. Hoewel juridisch waarschijnlijk toelaatbaar is het volgens mij gewoon misleiding;
• E 612 stimuleert de productie van insuline. Insuline verlaagt het bloedsuiker en stimuleert de vetopslag in ons lichaam. Doordat we meer insuline aanmaken na het eten van een E 621 rijke maaltijd zal het bloedsuikergehalte sneller dalen waardoor je eerder trek krijgt. Je gaat er dus meer door eten;