Waarom diabeten beter suiker dan brood kunnen eten
|
Populisme viert hoogtij in het maatschappelijke debat over voeding.
In de huidige maatschappij is veel onduidelijkheid over voeding. Wat is nu gezonde voeding? Welk dieet moet je volgen? In de media struikel je over de tegenstrijdige visies en meningen. De wetenschappelijke wereld trekt niet meer gezamenlijk op, de verschillende wetenschappelijke inzichten maken het debat er niet makkelijker op. Wie heeft er nu gelijk? Daarbij zijn er ook nog stakeholders zoals bijvoorbeeld de landbouw, de farmaceutische industrie, de verzekeraars en de levensmiddelenindustrie. Bij hen staan voornamelijk de financiële belangen voorop. Deze partijen geven veel geld uit aan lobbyisten om hun eigen belangen (lees: inkomsten) veilig te stellen, waardoor ook zij een grote invloed uitoefenen op het maatschappelijke debat over voeding. Populisme viert hoogtij. Met de titel van dit stuk doe ik mee aan dit populisme, maar verder zal ik vooral de nuance zoeken en via analytisch en logisch denken conclusies trekken. Ik schrijf dit stuk omdat het mij verbaast dat feiten over voeding, die heel logisch en vanzelfsprekend zijn, onbekend zijn bij het grote publiek. De meeste ziektes in ons land zijn leefstijl gerelateerd en voeding speelt hier een belangrijke rol in. Je zou verwachten dat het belangrijk is om de bevolking zo goed mogelijk te informeren over voeding, om zo de vitaliteit van de bevolking te vergroten en de kosten in de zorg terug te dringen. Dit gebeurt volgens mij onvoldoende. Het effect van geraffineerde koolhydraten en suiker op de bloedsuikerspiegel. In dit artikel wil ik ingaan op het effect van geraffineerde koolhydraten en suiker op de bloedsuikerspiegel en het daarmee samenhangende ontstaan van diabetes type 2. Suiker heeft inmiddels de status van volksvijand nr. 1 gekregen, terwijl brood nog steeds een zeer prominente plaats in de schijf van 5 inneemt. Dit is volgens mij onlogisch en ik zal toelichten waarom. Ik doe dit aan de hand van informatie die komt van de websites van toonaangevende organisaties op dit gebied, namelijk het Voedingscentrum en het Diabetes Fonds en niet op basis van nieuwe wetenschappelijk inzichten. De nieuwe inzichten worden door bovengenoemde organisaties vooralsnog terzijde geschoven. Aangezien ik geen wetenschapper ben zal ik deze inhoudelijke discussie niet aangaan, maar mij beperken tot alledaagse logica. Prof. Dr. Robert. H. Lustig van de Universiteit van Californië doet veel baanbrekend werk op dit gebied. Hij heeft veel onderzoek gedaan naar obesitas en heeft nieuwe inzichten opgedaan over het effect van een koolhydraatrijk dieet op ons lichaam en gezondheid. Uit de hiernaast gegeven citaten lijkt mij de volgende conclusie logisch: Omdat suiker (matige glycemische index) een minder snelle stijging van het bloedsuikergehalte teweeg brengt dan brood (hoge glycemische index) kunnen diabeten beter suiker eten dan brood. Uit de hiernaast gegeven citaten lijkt mij de volgende conclusie logisch: Omdat suiker (matige glycemische index) een minder snelle stijging van het bloedsuikergehalte teweeg brengt dan brood (hoge glycemische index) kunnen diabeten beter suiker eten dan brood. Ik beweer hiermee zeker niet dat diabeten meer suiker moeten gaan eten. Het is natuurlijk belangrijk om andere en gezondere keuzes te maken, zoals het eten van groente en fruit, vlees, vis en eieren, noten en paddenstoelen, dan een keuze te maken tussen brood of suiker. Is volkoren brood wel gezond? Dat wit brood niet gezond is weten veel mensen wel maar bruin brood is eigenlijk niet veel beter. Het verschil tussen volkoren en wit brood is te verwaarlozen als het gaat om de stijging van ons bloedsuiker. De glycemische index is bijna gelijk. 75 voor wit brood en 74 voor volkorenbrood (bron: voedingscentrum.nl). Volkoren meel is eigenlijk gewoon witte bloem met een lepel vezels er door. Door het toevoegen van vezels aan witte bloem worden de koolhydraten in witte bloem niet gezonder. Als je een lepel vezels aan een kopje normale suiker toevoegt wordt deze suiker ook niet gezonder. Vezels zijn natuurlijk belangrijk, maar brood is de minst gezonde bron van vezels. Bijna alle groente- en fruitsoorten zijn betere bronnen van vezels. Groente en fruit veroorzaken daarnaast meestal een minder hoge en snelle stijging van bloedsuiker. Het volledige verhaal over het ontstaan van insuline resistentie is natuurlijk veel complexer en gaat niet alleen over snelle stijgingen van het bloedsuiker. De rol van fructose bij het ontstaan van diabetes type 2 heb ik hierbij bijvoorbeeld niet mee genomen. Ook spelen overgewicht, erfelijke factoren, bewegen en gezonde voeding een belangrijke rol bij het ontstaan van diabetes type 2. Waarom is er zoveel terughoudendheid om leefstijl gerelateerde aandoening effectief aan te pakken? Waarom wordt mijn logische redenatie, die voornamelijk gebaseerd is op informatie van het Voedingscentrum en het Diabetes Fonds dan niet gedeeld door deze belangrijke maatschappelijke organisaties? Het antwoord hierop is op de site van het voedingscentrum te vinden. Bij onze adviezen gaan we uit van de wetenschappelijke consensus. Er is sprake van consensus wanneer de meerderheid van de internationale, gespecialiseerde wetenschappers het met elkaar eens is, na een kwalitatieve en kwantitatieve analyse van de wetenschappelijke bevindingen op dat moment. (bron:www.voedingscentrum.nl) Dit lijkt op zich een goede strategie. Je verlaat een ingenomen op wetenschap gebaseerd standpunt pas als er voldoende wetenschappelijke consensus is over de nieuwe inzichten. Pas dan worden deze nieuwe inzichten verwerkt in nieuwe adviezen. Anders gezegd je gaat pas schaatsen als je van meerdere betrouwbare bronnen verneemt dat het ijs dik genoeg is en er geen risico is om door het ijs te zakken. Als het ijzelt kun je beter niet de weg op. Dit betekent wel dat het lang kan duren voordat nieuwe inzichten een plaats krijgen in de adviezen van het Voedingscentrum. Deze afwachtende strategie is volgens mij niet passend bij de situatie. Er is sprake van een groot maatschappelijk probleem, zoals uit de cijfers van het Diabetes Fonds blijkt. Deze situatie vereist een proactief beleid dat gebaseerd is op de nieuwste wetenschappelijk inzichten, waarbij het wachten op wetenschappelijk consensus onnodige risico’s met zich mee brengt. Anders gezegd: als er kans is op ijzel is het verstandig om je rijgedrag aan te passen. Ook als niet alle bronnen hier melding van maken. Het Voedingscentrum wil dat er eerst onderzoek gedaan wordt of het echt ijzelt. In de periode die dit in beslag neemt zullen de stakeholders (schadebedrijven, auto industrie en hun toeleveranciers) de kans schoon zien en met lobbyisten en wetenschappelijke onderzoeken komen die aantonen dat de ongelukken ook zouden kunnen komen door het gebruik van mobiele telefoons achter het stuur. Uiteraard zal dit dan door het Voedingscentrum uitgebreid worden onderzocht, waardoor het lang gaat duren voordat er een ijzel waarschuwing gaat komen. Ondertussen gebeuren er veel ongelukken op de weg en komen er mensen te overlijden. De schadebedrijven en de auto-industrie strijken de winst op die zo groot is dat een lobby van honderden miljoenen euro’s wereldwijd een goede investering is om het maatschappelijke debat te beïnvloeden en zo te voorkomen dat er adequate maatregelen genomen worden. Mijn advies: Wacht niet totdat het Voedingscentrum zijn adviezen aanpast en waarschuwt voor het gevaar van ijzel, maar ga direct je rijgedrag aanpassen, zeker als je zelf vaststelt dat de temperatuur rond het vriespunt ligt en de waarschuwing uit een betrouwbare bron komt. Logica boven wetenschap. Kies voor een gezonde leefstijl. Een gezondere leefstijl kan diabetes type 2 voorkomen en meestal ook weer genezen (bron:www.keerdiabetesom.nl). De vraag is in hoeverre de voedingsadviezen van het Voedingscentrum en het Diabetes Fonds hier een positieve bijdrage aan leveren. Voedingsmiddelen die voor het grootste deel uit snel verteerbare koolhydraten bestaan zoals brood, rijst en aardappelen en dus voor een snelle stijging van het bloedsuikergehalte zorgen, hebben een prominente plaats in de schijf van 5. Er is volgens deze organisaties onvoldoende wetenschappelijk bewijs om hun adviezen aan te passen. Hoe onlogisch dat ook is. Zeker als je de resultaten van integrale leefstijl- en vitaliteitscoaching, keerdiabetesom.nl en andere goede initiatieven op dit gebied in ogenschouw neemt. Rob Coert Integraal leefstijl- en vitaliteitscoach (i.o.) Ik heb het Voedingscentrum en de Diabetes Fonds om een reactie gevraagd op dit artikel. Voedingscentrum. Door grote drukte zijn onze woordvoerders op dit moment niet in staat om vragen van studenten te beantwoorden. Helaas kunnen wij u niet verder helpen. We wensen u verder veel succes. Diabetes Fonds. Na intensief contact zowel per mail als telefonisch over de inhoud van het artikel hebben ze de volgende reactie gegeven: Bedankt voor de mogelijkheid om te reageren. Ik heb het echter hier intern besproken en we hebben besloten om dit niet te doen, geen reactie te geven op het artikel. |
Feiten over diabetes:
Conclusie 1: Diabetes type 2 is een groot maatschappelijk probleem. Diabetes is een grote belasting voor de gezondheidszorg en arbeidsproductiviteit in Nederland. Uit het onderzoek blijkt dat er in 2010 meer dan 1 miljoen mensen met diabetes waren, ruim 100.000 meer dan eerder gerapporteerd. De kosten voor hun gezondheidszorg bedroegen tussen de €4 en €5 miljard. De kosten van het verlies aan arbeidsproductiviteit bedroegen nog eens tussen de €5 en €6 miljard per jaar. Daarmee kwamen de totale kosten in 2010 uit tussen de €10 en €11 miljard. Zonder ingrijpen, is de verwachting dat het aantal mensen met diabetes in de komende negen jaar zal stijgen naar circa 1,4 miljoen mensen in 2020, waarmee de totale kosten voor de maatschappij kunnen oplopen tot €19 miljard per jaar. (bron: www.consultancy.nl) Conclusie 2: Diabetes type 2 brengt veel kosten met zich mee en deze kosten zullen in de toekomst stijgen. Wat gebeurt er bij diabetes type 2 Wanneer je bepaalde koolhydraten binnenkrijgt, zet het lichaam deze om in glucose. Het gaat hierbij om verteerbare koolhydraten: zetmeel en suikers. Glucose komt in het bloed terecht. Daar noemen we het bloedglucose of bloedsuiker. Via het bloed komt de glucose terecht in de lichaamscellen. Zo levert glucose energie aan het lichaam. Dit heb je nodig voor bijvoorbeeld ademhalen, bewegen en het laten kloppen van je hart. Cellen nemen bloedsuikers op met behulp van het hormoon insuline. Dit hormoon wordt in de alvleesklier gemaakt. Normaal zorgt het lichaam dat er genoeg insuline is om de suikers uit het bloed in de cellen te krijgen. Insuline werkt eigenlijk als een sleutel: het opent de deuren van de lichaamscellen zodat de bloedsuiker naar binnen kan gaan. Diabetes type 2 ontstaat doordat lichaamscellen ongevoeliger worden voor insuline. Dit heet insulineresistentie. Door de insulineresistentie nemen je cellen minder bloedsuikers op. Zo stijgt je bloedsuiker steeds meer waardoor de alvleesklier ook steeds harder moet werken. Op een gegeven moment kan de alvleesklier de vraag naar meer insuline niet aan en raakt uitgeput. Hij maakt dan minder insuline aan.(Bron: www.voedingscentrum.nl) Conclusie 3: De verteerbare koolhydraten: zetmeel en suikers zorgen beide voor een stijging van het bloedsuikergehalte. Bij diabetes type 2 lukt het niet meer om de bloedsuikerstijgingen te reguleren met insuline. Hoewel het nog niet helemaal duidelijk is hoe de insulineresistentie precies ontstaat speelt suiker daar een belangrijke rol in. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het volgende: Het Diabetes Fonds opent vandaag de eerste Suiker Afkickkliniek ter wereld. Met deze ‘kliniek’ wil het Diabetes Fonds Nederland bewust maken van de hoge suikerinname en de gevolgen daarvan op de gezondheid. Met als doel de toename van diabetes type 2 te stoppen. (bron: www.diabetesfonds.nl) Conclusie 4: Er is een directe relatie tussen hoge suiker inname en het ontstaan van diabetes type 2. De glycemische index (GI) is een maat om aan te geven hoe snel koolhydraten in de darm worden verteerd en als glucose in het bloed worden opgenomen. Producten met een hoge GI zijn bijvoorbeeld gebakken aardappelen, brood, cornflakes en popcorn. Pasta, peulvruchten en fruit vallen onder producten met een lage GI. De GI van een product kan variëren. Zo verandert de GI van een product door de manier waarop het wordt klaargemaakt. Door voeding met een lage GI lijkt het risico op chronische ziekten iets verminderd. (bron:www.voedingscentrum.nl) De glycemische index van suiker is 65, van wit brood 75 en van een Franse baguette is 95. (bron: diabetesfonds.nl) Conclusie 5: Een gelijke hoeveelheid verteerbare koolhydraten uit suiker veroorzaakt een langzamere stijging van het bloedsuikergehalte dan deze hoeveelheid koolhydraten uit brood dat doet. |
